Toplumda bilhassa son günlerde şiddet olaylar, bayan cinayetleri ve ölmücül hengameler sıklıkla gündeme geliyor. Kelam konusu olayların artışıyla birlikte, “Şiddet toplumuna mı dönüşüyoruz” sorusu, yurttaşların en çok tartışığı husus haline geldi. Bu olaylarla birlikte toplumda güvenlik derdi üst noktalara ulaşırken, şiddetin nasıl önleneceğini ve artan şiddetin nedenlerini uzmanlar Cumhuriyet’e anlattı.
“TOLERANS AZALDI”
Psikiyatrist Prof. Dr. Nursu Çakın Memik, öfke hissinin şiddet davranışına dönüşen etmenler olabileceğini söyledi. Memik, “Şiddetin bedelinin olmaması, her türlü davranışta bulunmanın hak olarak görülmesine yol açar. İnsanların tolerans seviyesi azaldı. Bireyin çocukluk devrinde maruz kaldığı davranışlar ileri yaşlarda belirleyici olur. Sevilen bir çocuk, sevilmeye paha olduğunu fark eder. Böylelikle öfke duygusu azalır ve empati yeteneği gelişir. Çocuğa kâfi ilgi gösterilmiyorsa, sevildiğine dair bir belirti yoksa fizikî bakım hiçbir işe yaramaz” dedi.
“DİL DE DÖNÜŞMELİ”
Akademisyen Doç. Dr. Alparslan Nas ise şiddetin toplumsal boyutunu şöyle anlattı:
“Toplumsal öfke bir bütün olarak değerlendirilmeli. Bayana yahut çocuğa yönelik bir şiddetle müzisyene yönelik şiddetin art planındaki temel etmen bu bireylerin “öteki” olarak kodlanmaları. Bireylerin ne istenirse yapmalarının mecburî görüldüğü ve karşı çıkmalarının uygun görülmediği bir üstten bakış kelam konusu. Bu nedenle şiddeti, ötekileştirme kültürünün bir yansıması olarak pahalandırmak mümkün. Toplumsal şiddet konusunda günlük ömürde kullanılan lisan de kıymetlidir. Bilhassa dezavantajlı kümelere yönelik lisanın dönüşmesi gerekiyor.”
“TOPLUMSAL BUHRAN OLUŞTU”
Küresel Eşitlik ve Kapsayıcılık Ağı Derneği Başkanı Ayşe Kaşıkırık da nefret lisanının toplumun her kısmına işlediğini belirterek “Şiddet, normalleştirilip yasallaştırıldı. Türel boşluklar şiddetin önünü açtı. İstanbul Mukavelesi yalnızca bayanları kız çocuklarını değil, şiddete karşı herkesi koruyordu. Şiddetin önlenmesi maddelerin caydırıcı gücüyle mümkün” tabirlerini kullandı. Kaşıkırık, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bireyler sisteme güvenmediğinde şiddete meyilli oluyor. Borç yükü, hayat baskısı şiddetle sonuçlanıyor. Bürokrasideki liyakatsizlik sisteme olan inancı düşürüyor. Legalleştirmek, olağanlaştırmak ‘Ben yapsam da bir şey olmaz’ algısı oluşturuyor. Bu olaylar adalete olan inancı zedeledi. Toplumsal trajedi, buhran oluştu.”