Son yıllarda iktidar yanlılarının büyük bir toplumsal medyada “Lozan Antlaşması’na ekli zımnî hususlarda, Türkiye’nin altın, bor ve petrol başta olmak üzere madenlerini çıkarması yasaklandığı için biz bunlardan yararlanamıyoruz. 2023’ten itibaren madenlerimizi çıkarıp kullanarak varlıklı bir ülke olacağız” savını lisana getirdi, savundu ve tartıştı.
2023’ün birinci dakikalarından itibaren “Süre doldu, haydi madenleri çıkarın” esprisi en çok konuşulan mevzu oldu.
ESPRİ OLARAK ALGILADIM
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Meclis’te basın mensuplarının Lozan Antlaşması’nın saklı hususları olduğu istikametindeki tezleri sorması üzerine, bunları birinci duyduğunda espri olarak algıladığını söyledi. Lozan Antlaşması’nın periyodik yahut 100 yıllık bir muahede olmadığını, birçok ülkenin taraf olduğu bir muahede olduğunu vurgulayan Şentop, kelamlarını şöyle sürdürdü:
BÖYLE BİR ŞEY YOK
“Süre problemi kelam konusu değil, muahedede bu türlü bir şey yok. Bilinmeyen unsur sorunu de hukukçular açısından tuhaf karşılanacak bir durum. Zira, bir mutabakat yapıldığı vakit bu mutabakat, o imzalayan ülkelerin parlamentolarına gelir, orada onaylanır. Zımnî olan bir karar nasıl parlamentoda onaylanacak, kim bakacak, kıymetlendirecek de onay verilecek? Milletlerarası mutabakatlarda kapalı bir karar olamaz. Zımnî karar denilen bir şey varsa mutabakat değildir; mutabakat metninden değildir zati. Bu türlü bir şey yok. Periyodik de değil, bir milletlerarası muahedenin bilinmeyen hususu de olamaz; Lozan’ın da yok.”
LÜZUMSUZ BİR TARTIŞMA
Mustafa Şentop, “Neden Lozan Antlaşması sık sık bu türlü tartışılıyor?” sorusuna karşılık, “Böyle eksantrik tarih yorumları yapanlar var; biraz dikkat cazibeli, sıra dışı… Lakin bunun, bilhassa hukukla ilgili bir olaysa kelam konusu olan, türel realiteden kopmaması lazım. Bir memleketler arası muahede, bu kadar çok ülkenin hükümetlerinin imzaladığı, meclislerine giden, oralarda görüşülen bir muahedenin bilinmeyen hususu nasıl olabilir? Zımnî husus olduğu argüman edilen şeyler varsa da bunlar muahede değildir, muahede kararı olamaz. Bu çok gereksiz bir tartışma.” kelamlarını sarf etti. (AA)